ΚΑΘΩΣ η φωτιά σκόρπαγε ζέστη γύρω της, ήσυχα και ήρεμα μια λευκή κουβέρτα απλωνόταν καλύπτοντας το σπίτι και τη γη. Χιόνιζε. Για μερικούς, στιγμές σαν κι αυτές κάνουν το μυαλό να ψάχνει να βρει μια απάντηση σ’ ένα ερώτημα που τέθηκε αιώνες πριν: « Έχεις επισκεφθεί την αποθήκη του χιονιού;» (Ιώβ 38:22, Η Νέα Αγγλική Βίβλος) Ακόμη μέχρι αυτή τη μέρα, το χιόνι—η προέλευσή του, ο σχηματισμός των νιφάδων και το σχέδιο του—καταπλήσσει τη διάνοια των επιστημόνων.

Αλλά από τι αποτελείται, αλήθεια, το αφράτο αυτό πράγμα; Για να το θέσουμε απλά, το χιόνι είναι μια συστάδα από κρυστάλλους πάγου που φτιάχνονται από τους υδρατμούς στον αέρα. Η θερμοκρασία, η υγρασία, και η βαρομετρική πίεση συμβάλλουν στη διαμόρφωση των όμορφων συμμετρικών σχημάτων των κρυστάλλων του πάγου. Όταν η θερμοκρασία κοντά στο έδαφος είναι πάνω από 0° Κ (32° Φ) το χιόνι μπορεί να φτάσει σε μας με τη μορφή βροχής. Αλλά αν η θερμοκρασία είναι κάτω από τους 0° Κ, τότε οι μικροσκοπικοί κρύσταλλοι θα συγκεντρωθούν όλοι μαζί για να σχηματίσουν μία νιφάδα.

Αλλά πρέπει να υπάρχει κάτι, γύρω από το οποίο να σχηματιστεί η υγρασία, κάτι το οποίο να επενεργήσει σαν «πυρήνας». Τι μπορεί να χρησιμοποιηθεί; Οποιαδήποτε μικροσκοπικά μόρια που υπάρχουν στον αέρα—σκόνη, αλάτι, ακόμη και ρύπανση. Γύρω από τους πυρήνες αυτούς, σχηματίζονται οι κρύσταλλοι του πάγου σε επίπεδα εξάκτινα αστέρια, σε εξαγωνικούς κίονες ή σε απαστράπτουσες βελόνες. Καθώς πέφτει το χιόνι σιγά προς τη γη από ύψος δέκα χιλιομέτρων (6 μιλίων), μπορεί να συνενωθεί μαζί με άλλους κρυστάλλους και να προσκολληθεί σε αυτούς, ή μπορεί να θραυστεί, σχηματίζοντας περισσότερους «πυρήνες» για περισσότερους κρυστάλλους.

Είναι Καθεμιά Νιφάδα Μοναδική;

Εδώ βρίσκονται δύο στατιστικά στοιχεία τα οποία μπορεί να σας εκπλήξουν: 0,028 κυβικά μέτρα (1 κυβικό πόδι) χιονιού μπορεί να περιέχουν 10 εκατομμύρια νιφάδες. Και έχει υπολογιστεί ότι η μισή επιφάνεια της γης και το 10 τοις εκατό της επιφάνειας της θάλασσας, γύρω στα 124 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα (48 εκατομμύρια τετραγωνικά μίλια), μπορεί κατά καιρούς να βρίσκονται κάτω από τη χειμωνιάτικη αυτή κουβέρτα. Με όλο αυτό το χιόνι, είναι δυνατόν ούτε δυο νιφάδες να μη μοιάζουν μεταξύ τους; Ναι!

Για να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε το γιατί, ας εξετάσουμε μια ακόμη σειρά από άλλα γεγονότα. Εκατομμύρια μόρια νερού, τα οποία μπορούν να διευθετηθούν με πολλούς και διάφορους τρόπους, μπορούν να σχηματίσουν ένα και μοναδικό κρύσταλλο πάγου. Και απαιτείται από ένα μέχρι περισσότερο από 100 από αυτούς τους κρυστάλλους του πάγου για να συναπαρτίσουν μια νιφάδα. Σύμφωνα με τον Τσαρλς Νάιτ, φυσικό του Εθνικού Κέντρου Ατμοσφαιρικής Έρευνας των ΗΠΑ, αν βάλεις όλα αυτά τα νούμερα σ’ έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή, τότε θα βρεις ότι υπάρχουν ακόμη περισσότεροι πιθανοί συνδυασμοί μορίων σε καθεμιά νιφάδα απ’ όσες νιφάδες έχουν πέσει ποτέ σ’ όλη την ιστορία της γης.

Επιπρόσθετα, ο αέρας γύρω από μια νιφάδα διαμορφώνει το σχήμα της. Όπως αναφέραμε παραπάνω, η υγρασία, η θερμοκρασία, και η βαρομετρική πίεση διαμορφώνουν το χιόνι. Ωστόσο, ο αέρας διαμορφώνει και αυτός το σχήμα του. Και οι τέσσερις παράγοντες μπορούν να ποικίλλουν από στιγμή σε στιγμή. Το χιόνι που πέφτει μπορεί να περάσει μέσα από μάζες αέρα ποικίλης θερμοκρασίας. Ο άνεμος μπορεί να το φυσήξει έχοντας οποιαδήποτε θερμοκρασία και η υγρασία ποικίλλει στο ταξίδι του προς τα κάτω. Και εφόσον ούτε δυο νιφάδες δεν μοιάζουν η μια στην άλλη ακολουθώντας το ίδιο μονοπάτι προς τη γη, καθεμιά νιφάδα πρέπει πράγματι να είναι μοναδική.

Η «Θερμική» μας Κουβέρτα

Ακριβώς όπως πολλοί άνθρωποι απολαμβάνουν μια μαλακιά, ζεστή κουβέρτα σε μια κρύα χειμωνιάτικη νύχτα, έτσι και η γη έχει τη δική της χειμωνιάτικη κουβέρτα. Χάρη στο χιόνι, μετριάζονται οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας στο έδαφος. Το έδαφος συγκρατεί τη θερμότητα που έχει απορροφήσει προτού καλυφθεί. Έτσι οι σπόροι που βρίσκονται μέσα του προστατεύονται και οι σοδειές θα βγουν στην ώρα τους στην επόμενη συγκομιδή.

Ωστόσο, η κουβέρτα αυτή του χιονιού δεν μονώνει απλώς τη γη· την εμπλουτίζει επίσης. Πώς συμβαίνει αυτό; Εξαιτίας των ζωτικών νιτρικών αλάτων που εναποθέτει το χιόνι. Στην δεκαετία του 1970 υπολογίστηκε ότι ο μέσος όρος χιονόπτωσης στα αγροκτήματα που βρίσκονταν σε λιβάδια θα εναπόθετε νιτρικά άλατα αξίας 20 δολαρίων περίπου ανά 4 στρέμματα.

Και γνωρίζατε ότι το χιόνι λέγεται ότι είναι το πιο αποτελεσματικό «φράγμα» απ’ όσο οποιοδήποτε άλλο; Μέσα σ’ αυτό συγκρατιέται ή αποθηκεύεται το νερό με τη μορφή του χιονιού. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα περιμένει μέχρις ότου απελευθερωθεί με το λιώσιμο την άνοιξη. Γι’ αυτό το χιόνι συγκρατεί το νερό όπως ακριβώς και το φράγμα. Ακόμη και τότε, χάρη στην ικανότητα του να αντανακλά τις ακτίνες του ήλιου, το χιόνι θα λιώσει πολύ αργά, και με τον τρόπο αυτό το μεγαλύτερο μέρος του θα απορροφηθεί από το έδαφος που βρίσκεται από κάτω αντί να φύγει τρέχοντας.

Πάνω από 2.500 χρόνια πριν, η Βίβλος περιέγραψε τις ωφέλειες αυτές της βροχής και του χιονιού, λέγοντας: «Καταβαίνει η βροχή και η χιών εκ του ουρανού . . . [και] ποτίζει την γην και κάμνει αυτήν να εκφύη και να βλαστάνη, δια να δώση σπόρον εις τον σπείροντα και άρτον εις τον εσθίοντα». (Ησαΐας 55:10) Ναι, για πολλούς κατοίκους της γης, το νερό που πίνουν και η τροφή που τρώνε, και ακόμη και ο ηλεκτρισμός που χρησιμοποιούν, μπορεί άμεσα ή έμμεσα να είναι αποτέλεσμα του ανοίγματος «της αποθήκης του χιονιού».

Έχετε Ποτέ Αναρωτηθεί Τι χρώμα έχει το χιόνι;

«Λευκό», θα απαντούσαν οι πιο πολλοί άνθρωποι. Ωστόσο το χιόνι είναι διαφανές· είναι διαυγές. Συναπαρτίζεται από δισεκατομμύρια μικροσκοπικά πρίσματα. Καθώς το φως περνάει μέσα από το καθένα κρυστάλλινο πρίσμα, διασπάται σε όλα τα χρώματα της ίριδας. Το μάτι μας, μη μπορώντας να χειριστεί όλα αυτά τα χρώματα ταυτόχρονα, απλά τα συνοψίζει στο σύνολο τους—το λευκό.

Γιατί πιάνεται η πλάτη μου κάθε φορά που φτυαρίζω το χιόνι, εφόσον οι νιφάδες είναι τόσο ελαφρές και αιθέριες;

Το βάρος εκατομμυρίων νιφάδων, που προστίθενται η μια πάνω στην άλλη, είναι σημαντικό. Για παράδειγμα, αν θα φτυαρίζατε το χιόνι από ένα διάδρομο μήκους 15 μέτρων (50 ποδιών) και πλάτους 1,5 μέτρου (5 ποδιών) μετά από μία χιονόπτωση 38 εκατοστομέτρων (15 ιντσών), θα είχατε σηκώσει γύρω στα 900 κιλά (2.000 πάουντς) χιόνι!

Οι κρύσταλλοι του πάγου είναι όλοι συμμετρικοί και έχουν έξι πλευρές, ωστόσο ούτε δυο δεν μοιάζουν μεταξύ τους

*** g85 8/8 σ. 20-21 «Έχεις Επισκεφθεί την Αποθήκη του Χιονιού;» ***