Συμπληρώθηκαν 86 χρόνια από το σεισμό των 6,6 ρίχτερ, από το πρωινό που το χτύπημα του Εγκέλαδου ισοπέδωσε την πόλη της Κω επιφέροντας σε αυτή φοβερές ζημιές και αλλάζοντας την εικόνα του για πάντα. Τα θύματα πολλά. 178 οι νεκροί και εκατοντάδες οι τραυματίες. Πληγωμένα βαρύτατα τα περισσότερα μνημεία του νησιού, χιλιάδες οι άστεγοι, μία ευκαιρία για την ιταλική διοίκηση για να στήσει μία νέα πόλη εκ νέου, αλλά και να αποκαλύψει τα μνημεία που σήμερα θαυμάζουμε και επισκεπτόμαστε.
Τα όρια της συνοικίας της Χώρας προσδιορίζονταν από τις μεσαιωνικές οχυρώσεις και όλη η πόλη είχε οικοδομηθεί «εντός των τειχών». Στην παλιά πόλη εκτός από κατοικίες και πλήθος καταστημάτων υπήρχαν και αρκετά εκκλησάκια, ο μεγάλος Ναός του Αγίου Νικολάου, το τζαμί της Λόζιας και ο ιστορικός Πλάτανος του Ιπποκράτη.
Το επίπεδο του αρχαιολογικού χώρου που βρίσκεται βόρεια από την οδό Ιπποκράτους, την παλαιά τάφρο του Κάστρου («Χαντάκα»), είναι αρκετά μέτρα κάτω από το επίπεδο της σημερινής και της τότε πόλης, λόγῳ των ανασκαφών.
Ας αφήσουμε όμως τις φωτογραφίες που έχει δημοσιεύσει ο Διευθυντής του «Ιπποκρατείου» Λυκείου Κω κ. Αλέκος Μαρκόγλου στο Λεύκωμά του με τίτλο «Κωακό Πανόραμα, 1900-1948» (1992) να μας δώσουν την εικόνα της καταστροφής που ακολούθησε τον πρώτο σεισμό, αλλά και τις μετασεισμικές δονήσεις. Ο κ. Αλ. Μαρκόγλου, γνωστός για την αγάπη του στην ιστορία, εμβριθής μελετητής και διακεκριμένος συλλέκτης, με πολλή προθυμία και χαρά συνήνεσε σε αίτημά μας για χρήση τους σε σχετική ανάρτηση.
Άποψη της κατεστραμμένης πόλης από το Επαρχείο (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)
Ο Άγιος Νικόλαος από τα δυτικά. Στο αριστερό άκρο της φωτογραφίας διακρίνεται το καμπαναριό του ρωμαιοκαθολικού ναού Agnus Dei, του σημερινού παρεκκλησίου του Ευαγγελισμού. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)
Ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Νικολάου από τη βορινή πλευρά. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)
Το ιερό του Αγίου Νικολάου. Στο αριστερό άκρο της φωτογραφίας διακρίνεται το κτήριο των παλαιών γραφείων της Ιεράς Μητροπόλεως. (Συλλογή Ν. Τουφεξή)
Το εσωτερικό του προσεισμικού Αγίου Νικολάου. Μεγάλο μέρος της οροφής έχει κατερρεύσει. Στο ναό σκοτώθηκε ο Ιωάννης Σταματίου Γραμβρέλλης. (Από το αρχείο Δ΄ Εφορείας Βυζ. Αρχ. Δωδ/σου)
Ο ναός του Αγίου Νικολάου με το κτήριο των παλαιών Γραφείων της Ιεράς Μητροπόλεως, φωτογραφημένα από την ταράτσα του «Ιπποκρατείου» Λυκείου Κω. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)
Άποψη της κατεστραμμένης πόλης. Στο βάθος διακρίνεται το επαρχείο με την παλαιά κωνική απόληξη του πύργου, τον οποίο κατεδάφισε ο De Vecchi, ενώ μπροστά του διακρίνεται ο τρούλος του Αγίου Γεωργίου. (Από το αρχείο Δ΄ Εφορείας Βυζ. Αρχ. Δωδ/σου)
Άποψη της κατεστραμμένης πόλης. Επάνω δεξιά διακρίνεται ο ναός του Αγίου Νικολάου χωρίς το θόλο, πιο αριστερά το καμπαναριό του Agnus Dei και το ξενοδοχείο Gelsomino (Ακταίο). (Από το αρχείο Δ΄ Εφορείας Βυζ. Αρχ. Δωδ/σου)
Η συνοικία της Άσπας. Διακρίνεται ο τρούλος της Αγίας Παρασκευής και δύο τζαμιά. (Συλλογή Ν. Τουφεξή)
Ο κατεστραμμένος δρόμος των καταστημάτων. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)
Ο δρόμος των καταστημάτων από το λιμάνι. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)
Καραμπινιέροι περιφέρονται στην πόλη για να αποτρέψουν λεηλασίες. (Από το αρχείο Δ΄ Εφορείας Βυζ. Αρχ. Δωδ/σου)
Άποψη της κατεστραμμένης πόλης. Διακρίνεται η Αγία Παρασκευή και δύο τζαμιά. (Συλλογή Αντ. Μαΐλλη)
Άποψη από την παραλία. Διακρίνονται: το «Ιπποκράτειο» Λύκειο, το σημερινό 7ο Δημοτικό, το Agnus Dei, ο θόλος του ναού της Παναγίας Γοργοεπηκόου και (δεξιά) το ιερό του Αγίου Γεωργίου. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)
Ρωμαιοκαθολικοί ιερείς στα ερείπια. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)
Σκηνές των σεισμοπαθών. (Συλλογή Αντ. Μαΐλλη)
Σπίτια στην παραλία. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)
Τα δρομάκια της Χώρας. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)
Το Καζίνο μετά το σεισμό. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)
Τα ερείπια του κτηρίου που στέγαζε την ιταλική Τράπεζα Banco di Sicilia στο λιμάνι. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)
Οι φωτογραφίες που ακολουθούν μας προσφέρθηκαν γι’ αυτό το αφιέρωμα από τον κ. Αλ. Μαρκόγλου, τον οποίο ευχαριστούμε ιδιαίτερα.
Ιταλοί στρατιώτες καθαρίζουν τα ερείπια. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)
Ιταλοί στρατιώτες καθαρίζουν τα ερείπια. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)Ιταλοί στρατιώτες καθαρίζουν τα ερείπια. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)Το τζαμί της Λόζιας από τα νότια. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)Η κατεστραμμένη πόλη. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)Τα ερείπια του κτηρίου που στέγαζε την ιταλική Τράπεζα Banco di Sicilia στο λιμάνι. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)
http://www.athensmagazine.gr
