ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΜΕΓΑΛΗ ΣΕ ΕΚΤΑΣΗ ΑΝΑΡΤΗΣΗ. Για όσους ενδιαφέρονται για το πως ξεκίνησε η πρόσβαση Internet στην Ελλάδα, για ευρύ κοινό.
Σήμερα, καθώς έβλεπα στην ΕΡΤ2 και την εκπομπή «Δίκτυο» με το σημερινό επεισόδιο να έχει ως θέμα «Το Δίκτυο. Η ιστορία του Διαδικτύου στην Ελλάδα» δέχθηκα ένα sms που έλεγε «βλέπω στην ΕΤ2 εκπομπή για το Ιντερνετ και εσύ λείπεις» (δέχθηκα κι άλλα παρόμοια μηνύματα στη συνέχεια»… Το ότι εγώ δεν ήμουν στο επεισόδιο έχει πολύ μικρή σημασία (αν και θα μπορούσα να προσθέσω ενδιαφέροντες αληθινές πληροφορίες από την εποχή των πρωτοπόρων), όμως αυτό που έχει σημασία, είναι να ειπωθεί, όπως ακριβώς συνέβη, η πραγματική διάσταση για το πως το Internet δόθηκε εμπορικά στο ευρύ κοινό.
ΔΗΛΑΔΗ Η COMPULINK !!! φιλτατοι!!!
Ας κάνουμε ένα – όσο πιο σύντομο μπορώ – ταξίδι στον χρόνο για κάτι το οποίο σήμερα θεωρούμε ως δεδομένο.
Προς το τέλος του 1991 αναλαμβάνω για λογαριασμό της εταιρείας Compupress να σχεδιάσω από λευκό χαρτί ένα online σύστημα πληροφόρησης (και ψυχαγωγίας) το οποίο κάποιους μήνες μετά, με την πολύτιμη βοήθεια του Άγγελου Γαλλή και στην συνέχεια του εγχειρήματος του Ηλία Μανεσιώτη (έπειτα προστέθηκαν κι άλλοι, καταπληκτικοί άνθρωποι στην αρχική ομάδα) στα τεχνικά ζητήματα, βγαίνει live. Είναι ένα κλειστό online σύστημα στο οποίο πρόσβαση έχουν μόνο συνδρομητές μέσα από τηλεφωνικές συνδέσεις από το σπίτι τους. Υπήρχαν κι άλλες πολύ μικρές τέτοιές ερασιτεχνικές BBS (bulletin board systems) με πολύ περιορισμένο κοινό. Εμείς, έχοντας το backup του Νίκου Μανούσου, ιδιοκτήτη της Compupress και ιδιαιτέρως εμπνευσμένου ανθρώπου, αυτό που δημιουργήσαμε τέθηκε εξ αρχής σε καθαρά επαγγελματική βάση με στόχο να γίνει μεγάλο. Και πράγματι έγινε, και μάλιστα ήταν το πρώτο σύστημα που παρείχε πχ email με attachments (ω ναι!) και αρκετές υπηρεσίες που δίνονται σήμερα από το facebook, όπως κλειστά private chats τύπου messenger και groups συζητήσεων (ανοικτών ή κλειστών), τα πρώτα Online multi user games με γραφικά, πρόσβαση σε ύλη περιοδικών κλπ. Μοναδικός περιοριστικός παράγοντας ήταν η έλλειψη πολλών γραμμών ΟΤΕ (όπως σ όλη την επικράτεια) και οι μικρές ταχύτητες των modems της εποχής. Ήταν ένα σύστημα με φανατικό κοινό και μεγάλη επιτυχία. Ήταν η Compulink Network, της οποίας ήμουν συνιδρυτής και γενικός διευθυντής μέχρι την αποχώρηση μου το 1996… Και ήμασταν πρωτοπόροι τεχνολογικά και στρατηγικά.
Έχοντας μια πρώτη επαφή με το Internet – όπως αυτό ήταν υπο διαμόρφωση ως ένα πανεπιστημιακό διαδίκτυο – κι έχοντας μια μικρή εμπειρία από on line συστήματα οσο έκανα το μεταπτυχιακό μου στην Σκωτία, αναζήτησα τρόπους να εντάξουμε τις υπηρεσίες Internet στους ήδη υπάρχοντες συνδρομητές μας.
Ήταν το 1992 προς 93 όπου παρακολουθούσα όλα τα διεθνή συνέδρια και το hype γύρω από τα αρχικά στάδια του Internet και έβλεπα ότι θα γινόταν κάτι όντως μεγάλο! Έως εκείνη τη στιγμή, πρόσβαση στο Internet είχαν άνθρωποι του ακαδημαϊκού και ερευνητικού χώρου και όσοι ιδιώτες ήταν συνδρομητές στο Αριάδνη Network του Δημόκριτου, πληρώνοντας γι αυτό (ευτυχώς που οι διαχειριστές αυτού του Δικτύου το είχαν σκεφθεί). Η πρόσβαση αυτή είχε προβλήματα παρότι η μοναδική έως τότε. Ήταν πολύ περιορισμένη – μόνο μια ώρα την ημέρα (για να μπορούν να συνδέονται περισσότεροι) και ταυτόχρονα οι λίγες διαθέσιμες τηλεφωνικές γραμμές της ήταν σχεδόν συνεχώς κατειλημμένες, ήθελε πολύ υπομονή. Τουλάχιστον όμως υπήρχε και ήταν η πρώτη καταγεγραμμένη δυνατότητα πρόσβασης στο Διαδίκτυο και για ιδιώτες.
Να σημειώσω κατι πολύ σημαντικό εδώ. Η πρόσβαση στο Internet ήταν πρακτικά μια μονόχρωμη οθόνη χωρίς γραφικά, και με σχετικές εντολές υπολογιστών, δεν ήταν δηλαδή κάτι ελκυστικό στην χρήση, κι αυτό ήταν ένας ακόμη περιοριστικός παράγοντας. Ήταν όμως κάτι το πολύ ελκυστικό ως δυνατότητες και ως προοπτική.
Στο πλαίσιο αναζήτησης του τρόπου παροχής πρόσβασης Internet στους συνδρομητές της Compulink βρέθηκα στο Ηράκλειο και συγκεκριμένα στο ITE (Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας). Γιατί? Γιατί ήταν ο Εθνικός ακαδημαϊκός κόμβος διασύνδεσης του Internet με το εξωτερικό, ο κόμβος ο οποίος μοίραζε συνδεσιμότητα Internet και στα υπόλοιπα ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα. Θυμίζω ξανά, είμαστε στο 1993 και η πρόσβαση στο Internet δεν έχει καμιά δυνατότητα να δοθεί μαζικά ως υπηρεσία σε ιδιώτες. Στην πρώτη μου αυτή επίσκεψη στο ΙΤΕ δηλαδή στο FORTH (Foundation for Research and technology), μίλησα με τους Παντελή Τζωρτζάκη και Στέλιο Σαρτζετάκη (αποφεύγω το tagging χωρίς την άδειά τους) και μιλήσαμε για το πως θα μπορούσαμε να προμηθευτούμε από το ΙΤΕ μια μεγάλη σε χωρητικότητα γραμμή σύνδεσης στο internet ώστε να διαθέσουμε αυτή την υπηρεσία στους συνδρομητές μας (ήταν ήδη αρκετοί για τα δεδομένα της εποχής).
Σαν να λέγαμε δηλαδή, “αγοράζουμε χονδρικά Internet και το μεταπωλουμε λιανικά” – χρησιμοποιώ αυτή την “άχαρη” έκφραση για να καταλάβετε. Στην συγκεκριμένη συνάντηση, είδα κάτι που άλλαξε δραστικά όλο μου το σκεπτικό περί το Internet. Οι προαναφερθέντες μου έδειξαν σε μια οθόνη ιστοσελίδες με περιεχόμενο Multimedia, είδα δηλαδή για πρώτη φορά σελίδες του Web (παγκόσμιου ιστού) όπως σχεδόν τον ξέρουμε σήμερα, με συνδέσμους – links – δηλ. που παραπέμπουν σε άλλες ιστοσελίδες, κλπ – με κείμενα, γραφικά, φωτογραφίες. Τρία χρόνια νωρίτερα, είχα γνωρίσει στο μεταπτυχιακό μου, τον Ted Nelson τον εφευρέτη του hypertext & hypermedia, όπου από το 1963 είχε παρουσιάσει αυτές τις έννοιες της διασύνδεσης σελίδων σ ένα δίκτυο με την χρήση αυτών που σήμερα ξέρουμε ως λινκς ιστοσελίδων.
Είχε μάλιστα φτιάξει ένα σύστημα διασύνδεσης βιβλιογραφικού περιεχομένου, του περίφημου Xanadu το οποίο είχε αγοραστεί από την Xerox χωρίς να βρει ποτέ τον εμπορικό του δρόμο… Έτσι, όταν είδα στο ΙΤΕ αυτό να έχει υλοποιηθεί πρακτικά, το μυαλό μου φτερούγισε προς το μέλλον διαισθανόμενος το πόσο δραστικά θα άλλαζε. Έτσι, αποκάλυψα τις σκέψεις μου στους ανθρώπους του ΙΤΕ για το ότι σαν εταιρεία θέλαμε όσο τίποτε άλλο να πάρουμε σύνδεση από το Ίδρυμα και να δώσουμε μέσω απλών τηλεφωνικών γραμμών την πρόσβαση στο Internet στους συνδρομητές μας. Ο Παντελής ο Τζωρτζάκης με ρώτησε «μα πως θα το κάνεις αυτό, δεν υπάρχει καν νομικό πλαίσιο, κι εμείς πρέπει επίσης να το ψάξουμε». Εγώ του απάντησα ότι θα φτιάξουμε εμείς το πλαίσιο αυτό προφανώς αν δεν υπήρχε νομικό εμπόδιο, και φεύγοντας από κει, άρχισα να δουλεύω εντατικά σε μια σύμβαση με τους νομικούς μας μέχρι που υπογράψαμε με το ITE, παίρνοντας αυτή την σύνδεση. Να σημειώσω ότι τα χρήματα των μηνιαίων τελών στις dedicated γραμμές Hellascom του OTE, αλλά και όλα τα fees του project ήταν ένα τεράστιο νούμερο, πραγματικά πολύ υψηλό.
Έτσι μ αυτόν τον τρόπο η Compulink έγινε η πρώτη εταιρεία που έδωσε μαζικά οικιακό Internet στην Ελλάδα. Η εταιρεία μεγάλωσε πολύ και γρήγορα. Για να εξυπηρετηθούν οι χρήστες επαρχιακών πόλεων ανοίξαμε κόμβους σε σχεδόν όλες τις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας, πληρώνοντας εμείς τα τεράστιά ποσά για την διασύνδεση των κόμβων με dedicated πάλι γραμμές Hellascom του OTE, ώστε οι συνδρομητές μας να χρεώνονται μόνο αστικό τηλεφώνημα στην πόλη τους. Πρωτοπόροι ξανά. Έτσι η Compulink μεγάλωσε κατά πολύ αλλά πολλαπλασιάστηκε και η σημαντικότατη και διαρκώς αυξανόμενη επένδυσή της.
Οι συνδρομητές έγιναν πολλές χιλιάδες, αποκτήσαμε μεγάλο τεχνικό τμήμα, αποκτήσαμε μεγάλο τμήμα υποστήριξης πελατών και αρχίσαμε να σκεφτόμαστε και νέες υπηρεσίες για το μέλλον. Events και παρουσιάσεις σ όλη την Ελλάδα, βελτίωση των υποδομών διαρκώς, και όλα έτρεχαν πολύ γρήγορα. Όλα τα μέσα, δημοσιογράφοι, κανάλια κλπ ήταν διαρκώς κοντά μας για συνεντεύξεις και παρουσιάσεις, το Internet γινόταν της μόδας, και είμασταν ταυτισμένοι μ αυτό. Μάλιστα κάποια στιγμή ένας συνδρομητής μας μας τηλεφώνησε λέγοντας «Internet εκεί?», χαχαχα, αυτό ως ένα παράδειγμα του τι συνέβαινε. Εγώ είχα ήδη γράψει ένα βιβλίο σχετικά με τα online συστήματα και το Internet ως εισαγωγή, και συνέχισα αρθρογραφώντας σχετικά με το Internet και την εξέλιξη του, προβλέποντας με ακρίβεια στα κείμενα μου όσα συνέβησαν 15 χρόνια αργότερα…
Την προσπάθεια μας ακολούθησε η Hellas On Line που είναι η δεύτερη εταιρεία παροχής εμπορικών συνδέσεων Internet στην Ελλάδα, η Acropolis Net, η HellasNet, η Netor κ.α., ενώ μετά, το 1995, ακολούθησε η Forthnet (FORTH net) και η OTEnet του ΟΤΕ, όταν είδαν ότι το πράγμα σοβαρεύει. Βέβαια, πάντα κάποιος ανοίγει τον δρόμο δημιουργώντας την κρίσιμη μάζα. Τότε, εμείς στην Compulink είχαμε ήδη περί τα 240-250 εκατομμύρια δραχμές τζίρο και μια εξαιρετική πορεία.
Η έλευση της Forthnet θυμάμαι ότι είχε δημιουργήσει εντάσεις στην Αγορά καθώς «κατηγορήθηκε» (κυρίως από την ΟΤΕnet αλλά και άλλους providers) ότι «έμπαινε» στην Αγορά με «προίκα» το ήδη δημιουργημένο δίκτυό της από την πολυετή ερευνητική υπόστασή της (καθώς είχε το μονοπώλιο – και δεν το λέω με την κακή έννοια του όρου, έτσι ήταν – της Εθνικής διασύνδεσης Internet, είχε τα «κλειδιά» δηλ). Λόγω των εξαιρετικών σχέσεων της Compulink με τους ανθρώπους της Forthnet μου είχε ζητηθεί μάλιστα η υποστήριξή μου στο θέμα αυτό, σε περίπτωση πιθανών διενέξεων…
Αυτή ήταν μια μικρή ιστορική αναδρομή, σε κάτι μεγάλο και πρωτοποριακό. Στην Compulink, την πρώτη εταιρεία που με ιδία κεφάλαια, σημαντικότατη επένδυση και μεγάλο όραμα, έβαλε το Internet στα σπίτια μας, κερδίζοντας αναμφισβήτητα τον τίτλο του πρώτου Ελληνικού Εμπορικού παρόχου Internet. Η πραγματική ιστορία δηλαδή.
Ακόμη και σήμερα, το θεωρώ ως το πιο σημαντικό μου project, ακόμη και πιο σημαντικό από την συμμέτοχή μου, στην πρώτη εκείνη θρυλική ομάδα του Bill Gates για την στρατηγική της Microsoft στο Internet – αποτέλεσμα της εμπειρίας αυτής που μόλις περιέγραψα, σε πραγματικές συνθήκες.
Σημείωση. Για ότι αναφέρω, υπάρχουν δεκάδες αν όχι εκατοντάδες άνθρωποι να το επιβεβαιώσουν, και εκατοντάδες αναφορές και υλικό αρχείου για πλήρη, απόλυτη τεκμηρίωση. Και πολλά ακόμη ενδιαφέροντα γεγονότα και λεπτομέρειες, τεχνικές και μη που δεν χωράνε εδώ.
