Υπάρχει ένας δυσκίνητος λίθος που καλύπτει το μνημείο του Ιησού. Και οι τρεις γυναίκες που περπατάνε στο σκοτάδι πριν από την αυγή δεν γνωρίζουν πώς να τον μετακινήσουν. Αλλά η επιθυμία τους να εκδηλώσουν την αγάπη τους για τελευταία φορά στον φονευμένο Κύριό τους είναι επιτακτική. Είτε υπάρχει ο λίθος είτε όχι, θα αλείψουν απαλά το σώμα που τόσο βάναυσα καρφώθηκε στον πάσσαλο πριν τρεις μέρες! Αυτή είναι μια μικρή αλλά βαθυστόχαστη στοργική χειρονομία.

Πλησιάζοντας στο μνημείο που είναι στον κήπο, το πρόβλημα της μετακίνησης του λίθου φαίνεται μεγαλύτερο στις διάνοιές τους από οποτεδήποτε πριν. Αλλά μόλις φθάνουν εκπλήσσονται που βλέπουν ότι ο λίθος έχει μετακινηθεί και ότι το μνημείο είναι κενό! Ένας άγγελος ντυμένος στα άσπρα εξηγεί: «Μη τρομάζετε· Ιησούν ζητείτε τον Ναζαρηνόν τον εσταυρωμένον· ανέστη, δεν είναι εδώ· ιδού ο τόπος, όπου έθεσαν αυτόν».—Μάρκ. 16:1-6· Ιωάν. 20:1, 2.

Η ανάσταση του Ιησού Χριστού είναι μια από τις θεμελιώδεις δοξασίες της Χριστιανοσύνης. Ο απόστολος Παύλος είπε: «Και αν ο Χριστός δεν ανέστη, μάταιον άρα είναι το κήρυγμα ημών, ματαία δε και η πίστις σας». (1 Κορινθίους 15:14) Δεν θα φαινόταν λοιπόν λογικό για τους Χριστιανούς να γιορτάζουν αυτό το μεγάλο γεγονός;

‘Τούτο Κάνετε για την Ανάμνησή Μου’

Το Βατικανό διακήρυξε: «Κάθε εβδομάδα, την ημέρα την οποίαν αυτή [η εκκλησία] έχει ονομάσει ημέρα του Κυρίου [Κυριακή], τηρεί τη μνήμη της ανάστασής Του». Επιπρόσθετα, «στην υπερτάτη ιερότητα του Πάσχα αυτή επίσης κάνει μια ετήσια ανάμνηση της ανάστασης».—The Documents of Vatican ΙΙ (Τα Έγγραφα του Βατικανού Β΄).

Ωστόσο, πουθενά, δεν δείχνει η Βίβλος ότι οι πρώτοι Χριστιανοί τηρούσαν την Κυριακή ή το Πάσχα για να θυμούνται την ανάσταση του Χριστού. Το βράδι πριν πεθάνει, ο Χριστός διέταξε μια εντελώς διαφορετική γιορτή. Αυτός πρόσφερε στους μαθητές του ένα απλό γεύμα από κρασί και ψωμί και τους διέταξε, «τούτο κάμνετε εις την ιδικήν μου ανάμνησιν».—Λουκάς 22:19.

Έτσι ο Ιησούς Χριστός ήθελε να γίνεται ανάμνηση του θανάτου του και όχι της ανάστασής του. Και πόσο συχνά; Ο Ιησούς πρόσφερε αυτό το δείπνο τη νύχτα του Ιουδαϊκού Πάσχα—μια ετήσια γιορτή της απελευθέρωσης του Ισραήλ από την Αίγυπτο. (Ματθαίος 26:19, 20, 26-28) Προφανώς, ο Ιησούς είχε σκοπό να αντικαταστήσει το Πάσχα με μια ετήσια προσφορά αυτού του αναμνηστικού δείπνου. Ο Χριστός δεν διέταξε το Πάσχα ούτε κάποια άλλη γιορτή. Ο εκκλησιαστικός ιστορικός Σωκράτης του πέμπτου αιώνα είπε: «Οι απόστολοι δεν είχαν καμιά πρόθεση να ορίσουν γιορταστικές ημέρες, αλλά να προαγάγουν μια άμεμπτη και ευλαβική ζωή».

Το Ξεκίνημα του Πάσχα

Και ο Ιησούς Χριστός και ο απόστολος Παύλος προείπαν ότι θα εισχωρούσαν στη Χριστιανοσύνη ψεύτικες διδασκαλίες. (Ματθαίος 13:24, 25, 36-40· 2 Τιμόθεον 4:3) Μετά από το θάνατο των αποστόλων του Ιησού, ρίζωσε η ιδέα ότι θα ήταν κατάλληλο να τηρείται μια νηστεία (που τώρα λέγεται Σαρακοστή), και μετά θα ακολουθούσε η γιορτή του Πάσχα. Με κάποιο τρόπο επινοήθηκε ότι έτσι θα γιορτάζεται η ανάσταση του Χριστού.

Το Πάσχα και τα Έθιμά του

Έτσι η εξέλιξη του Πάσχα σε γιορτή δεν βασιζόταν στη Βίβλο. Στην πραγματικότητα, οι σχολιαστές ισχυρίζονται ότι η ίδια η λέξη Easter (η Αγγλική για το Πάσχα) είναι Αγγλοσαξονικής προέλευσης, που σχετίζεται με τον καιρό της άνοιξης. Στη διάρκεια εκείνης της εποχής, οι αρχαίοι νόμιζαν ότι ο ήλιος ξαναγεννιόταν μετά από τη χειμερινή του νάρκη. Άλλοι όροι για τη γιορτή του πάσχα, όπως πάκουες ή πάσκουα, προέρχονται από την αρχαία Εβραϊκή λέξη πέσακ, δηλαδή «παράτρεξη». Ο Χριστιανικός κόσμος ισχυρίζεται ότι το σημερινό Πάσχα αντικαθιστά αυτή την Ιουδαϊκή γιορτή. Αλλά αυτό παραβλέπει το γεγονός ότι ο Ιησούς αντικατέστησε το Ιουδαϊκό Πάσχα, όχι με το σημερινό Πάσχα (Easter), αλλά με τον αναμνηστικό δείπνο.

Ο ιστορικός Σωκράτης επομένως συμπέρανε: «Μου φαίνεται ότι η γιορτή του Πάσχα εισάχθηκε στην εκκλησία από κάποιο αρχαίο έθιμο, όπως ακριβώς έχουν καθιερωθεί πολλά άλλα έθιμα». Η πληθώρα των παραδόσεων του Πάσχα πράγματι προέρχονται από «κάποιο αρχαίο έθιμο»—το έθιμο των ειδωλολατρικών εθνών! Ο Καθολικός ιερέας Φράνσις Ξ. Γουάιζερ ομολόγησε: «Μερικές από τις δημοφιλείς παραδόσεις της Σαρακοστής και του Πάσχα χρονολογούνται από τις ιεροτελεστίες για τη φύση». Αυτές οι ιεροτελεστίες της άνοιξης σχεδιάστηκαν αρχικά για να «εκφοβίζουν τους δαίμονες του χειμώνα».

Αλλά η εκκλησία δεν ξερίζωσε αυτή την ειδωλολατρία από τους προσηλύτους της; Το βιβλίο Curiosities of Popular Customs (Τα Περίεργα των Δημοφιλών Εθίμων) εξηγεί: «Ήταν η αμετάβλητη τακτική της αρχέγονης Εκκλησίας να προσδίδει Χριστιανική σπουδαιότητα σε τέτοιες υπάρχουσες ειδωλολατρικές τελετές ώστε να μην μπορούν να εκριζωθούν. Στην περίπτωση του Πάσχα η μετατροπή ήταν ιδιαίτερα εύκολη. Η χαρά για τον ανατέλλοντα φυσικό ήλιο, και την αφύπνιση της φύσης από το χειμερινό θάνατο, έγινε χαρά για τον ανατέλλοντα Ήλιο της δικαιοσύνης, με την ανάσταση του Χριστού από τον τάφο».

«Προσδίδουν Χάρη;

Στο The Easter Book (Βιβλίο το Πάσχα), ο Γουάιζερ τα δικαιολογεί όλα αυτά λέγοντας ότι η εκκλησία ‘προήγαγε τον προχριστιανικό συμβολισμό της φύσης σε μια Χριστιανική ευλογία’. Οι μη Χριστιανικές συνήθειες, λέει, «προσέδωσαν χάρη στις υπερφυσικές σημασίες της εποχής [του Πάσχα]».

Ομολογουμένως, η θέα των παιδιών που αγωνίζονται να βρουν τα με ζωηρά χρώματα βαμμένα αυγά μπορεί να φαίνεται «ελκυστικό». Το ίδιο θα μπορούσε να ειπωθεί και για τα πολλά Πασχαλινά έθιμα. Αλλά μήπως είναι όλα αυτά απλώς αβλαβής διασκέδαση; Ένας Έλληνας ιδιοκτήτης καφενείου είπε: «Γνωρίζω ότι το αυγό—είναι ανοησία· και το λαγουδάκι—μεγαλύτερη ανοησία· και το ότι νηστεύουμε για 40 μέρες πριν από το Πάσχα—είναι ανοησία. Αλλά όλα αυτά κάνουν τη ζωή μας πιο ενδιαφέρουσα».

Ίσως. Αλλά οι ειλικρινείς Χριστιανοί ενδιαφέρονται γι’ αυτά που λέει η Βίβλος: «Διότι τίνα μετοχήν έχει η δικαιοσύνη με την ανομίαν; τίνα δε κοινωνίαν το φως προς το σκότος; . . . Διά τούτο. Εξέλθετε εκ μέσου αυτών και αποχωρίσθητε», λέει ο Ιεχωβά, «και μη εγγίσητε ακάθαρτον». (2 Κορινθίους 6:14-17) Και βέβαια αυτό θα περιλάμβανε έθιμα που σαφώς προέρχονται από—ή μοιάζουν αλάνθαστα—ψεύτικες θρησκευτικές συνήθειες. Είναι αλήθεια, ότι οι κληρικοί ισχυρίζονται πως τέτοιες συνήθειες γίνονται δεκτές όταν φέρονται μέσα στην εκκλησία. Ωστόσο, αυτός ήταν ο τρόπος συλλογισμού που κάποτε οδήγησε τους Ισραηλίτες παρ’ ολίγο στην καταστροφή!

Παραβιάζοντας την εντολή του Θεού, έκαναν ένα χρυσό μοσχάρι. (Έξοδος 20:4) Χωρίς αμφιβολία το έφτιαξαν σύμφωνα με το πρότυπο των ειδώλων που είχαν δει στην Αίγυπτο. Μετά χρησιμοποίησαν το είδωλο σε μια ιεροτελεστία και την ονόμασαν ‘εορτή στον Ιεχωβά’. Αλλά μήπως ο Ιεχωβά Θεός αισθάνθηκε ότι αυτό πρόσθεσε «χάρη» στη λατρεία του; Το αντίθετο! Μόνο η μεσολάβηση του Μωυσή έσωσε τους Ισραηλίτες από εξόντωση!—Έξοδος 32:1-5, 9-14.

Τα έθιμα του Πάσχα—τα αυγά, τα λαγουδάκια, και οι φωτιές—εξαγνίζονται επομένως με το να τηρούνται από Χριστιανούς. Μάλλον, μολύνουν οποιοδήποτε τα συνηθίζει.—Παράβαλε με Αγγαίος 2:12, 13.

Προκαλεί ενδιαφέρον, όμως, ένα άρθρο στο Αυστραλιακό περιοδικό The Bulletin που παρατήρησε: «Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά διαγράφουν το Πάσχα επειδή αποτελεί συγχώνευση των Χριστιανικών και των ειδωλολατρικών ιεροτελεστιών». Ναι, αποφεύγουν τη συμμετοχή στις ειδωλολατρικές ιεροτελεστίες. Όμως αυτοί τιμούν τον αναστημένο Χριστό. Το άρθρο συνέχιζε: «Οι Μάρτυρες συγκεντρώνονται . . . [μια φορά το έτος] για να γιορτάσουν το θάνατο του Ιησού». Αυτό γίνεται με τον τρόπο που διέταξε ο Χριστός—με το να περιφέρουν το άζυμο ψωμί και το κρασί.

Αποτελεί πρόκληση τώρα για κείνους που γνωρίζουν την αλήθεια για το Πάσχα αν θα ενεργήσουν ή όχι σύμφωνα μ’ αυτά που γνωρίζουν.

Ο Καθολικός σχολιαστής του όγδοου αιώνα ο Βένεραμπλ Μπηντ ισχυριζόταν ότι η λέξη προερχόταν από το όνομα μιας Αγγλοσαξονικής θεάς της άνοιξης, «Εόστρε». Στο βιβλίο του The Two Babylons (Οι Δυο Βαβυλώνες), ο Αλεξάντερ Χίσλοπ ισχυρίζεται ότι υπάρχει σχέση μεταξύ του Πάσχα και της θεάς των Βαβυλωνίων Αστάρτης.

Η πρωινή λειτουργία του Πάσχα προήλθε από τους ηλιολάτρες

Ειδωλολατρικές Συνήθειες που «Εκχριστιανίσθηκαν»

Πασχαλινά Αυγά: Αφού το φάγωμα των αυγών ήταν κάποτε απαγορευμένο στη διάρκεια της Σαρακοστής, «τα βαμμένα αυγά», ισχυρίζεται The Encyclopedia Americana (Εγκυκλοπαίδεια Αμερικάνα) «θα μπορούσαν να συμβολίζουν το τέλος της εποχής της μετάνοιας και την έναρξη της χαρωπής γιορτής». Ωστόσο, τα λογοτεχνικά συγγράμματα συμφωνούν ότι το αυγό ήταν σύμβολο της ζωής και της γονιμότητας ανάμεσα στους ειδωλολάτρες. Το βιβλίο Celebrations (Γιορτές) λέει: «Τα αυγά λέγεται ότι βάφονταν και τρώγονταν στις γιορτές της άνοιξης στην αρχαία Αίγυπτο, την Περσία, την Ελλάδα, και τη Ρώμη. Οι Πέρσες εκείνου του καιρού έδιναν αυγά σαν δώρα στη διάρκεια της εαρινής ισημερίας».

Πασχαλινοί Λαγοί και Κουνέλια: Στην Ευρώπη, ο λαγός υπήρξε για πολύ καιρό παραδοσιακό σύμβολο του Πάσχα. (Στη Βόρεια Αμερική, έχουν το κουνέλι—της ίδιας οικογένειας με το λαγό.) Ωστόσο The New Encyclopœdia Britannica (Η Νέα Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα) εξηγεί ότι ο λαγός ήταν «το σύμβολο της γονιμότητας στην αρχαία Αίγυπτο». Έτσι όταν τα παιδιά ψάχνουν να βρουν τα Πασχαλινά αυγά, που υποτίθεται ότι αφέθηκαν από το Πασχαλινό κουνέλι, «αυτό δεν είναι απλώς ένα παιχνίδι, αλλά το υπόλειμμα μιας ιεροτελεστίας γονιμότητας».—Funk & Wagnalls Standard Dictionary of Folklore, Mythology and Legend, τόμος 1, σελίδα 335.

Πρωινή Λειτουργία: The Book of Festivals and Holidays the World Over (Το Βιβλίο των Επετείων και των Εορτών σε Όλο τον Κόσμο) λέει: «Ήταν μια κοινή δοξασία ανάμεσα στους πρώτους Χριστιανούς πως το πρωί του Πάσχα ο ήλιος χόρευε για να τιμήσει την Ανάσταση και οι άνθρωποι σηκώνονταν πολύ πιο νωρίς από τον ήλιο για να δουν το κατόρθωμα. Ίσως αυτή η αρχαία δοξασία έδωσε την έμπνευση για τις πολλές λειτουργίες της ανατολής του ήλιου που λαβαίνουν χώρα το πρωί του Πάσχα σε όλα τα μέρη των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης».

Αλλά το βιβλίο του Γουέλς Curiosities of Popular Customs (Τα Περίεργα των Δημοφιλών Εθίμων) λέει: «Αυτή η ιδέα ότι πηδάει ο ήλιος την Ημέρα του Πάσχα μπορεί εύκολα να εξιχνιαστεί πίσω στα ειδωλολατρικά έθιμα, όταν οι θεατές οι ίδιοι χόρευαν σε μια γιορτή προς τιμή του ήλιου, μετά από την εαρινή ισημερία».

Το βιβλίο Celebrations (Γιορτές) προσθέτει: «Οι πρωινές λειτουργίες δεν είναι άσχετες με τις φωτιές που Πάσχα που γίνονται στις κορυφές των λόφων σε συνέχιση των πυρών του Νέου Έτους, μια παγκόσμια ιεροτελεστία της αρχαιότητας. Οι ιεροτελεστίες εκτελούνταν την εαρινή ισημερία υποδεχόμενοι τον ήλιο στη μεγάλη του δύναμη να φέρει νέα ζωή σε όλα τα αναπτυσσόμενα όντα».

Ιεροτελεστίες Νερού: Είναι κοινή η δοξασία ότι το τρεχούμενο νερό το πρωί του Πάσχα είναι ιδιαίτερα ευλογημένο. Ωστόσο, η Encyclopœdia of Religion and Ethics (Εγκυκλοπαίδεια της Θρησκείας και των Ηθών) του Χέιστινγκς μας υπενθυμίζει: «Εφόσον το νερό είναι ένας από τους ουσιώδεις παράγοντες της διατήρησης της ζωής και της ανάπτυξης των σπαρτών, παίζει φυσικά ένα αξιόλογο μέρος στις τελετουργίες για βροχή και άλλων εποχιακών ιεροτελεστιών ανάμεσα στους πρωτόγονους λαούς».

Η Ευλογία της Νέας Φωτιάς: Μια Καθολική ιεροτελεστία, σαν προετοιμασία της ολονυχτίας του Πάσχα, που αρχίζει με μια φωτιά από έναν πυριτούχο λίθο. Η Encyclopœdia of Religion and Ethics (Εγκυκλοπαίδεια της Θρησκείας και των Ηθών) του Hastings λέει: «Η νέα φωτιά προήλθε πιθανόν από ένα ειδωλολατρικό έθιμο που, όταν υιοθετήθηκε από τους Χριστιανούς, του προσάφθηκε ένας ευαγγελικός συμβολισμός».

Πασχαλινά Αξιοπερίεργα

Χοιρινά Γεύματα: Το καπνιστό χοιρινό κρέας το Πάσχα είναι ένα παλιό έθιμο για πολλούς Καθολικούς. Ωστόσο, αυτό το έθιμο είναι ένα υπόλειμμα της Αγγλικής θρησκοληψίας. Το American Book of Days (Αμερικανικό Βιβλίο των Ημερών) λέει ότι οι Άγγλοι είχαν μια συνήθεια «να τρώνε μπέικον εκείνη την ημέρα για να δείξουν την περιφρόνησή τους για το Ιουδαϊκό έθιμο του να μη τρώγουν χοιρινό». Ο Γουίλιαμ ο Κατακτητής, σύμφωνα με το το βιβλίο Celebrations (Γιορτές), σταμάτησε να τρώει μπέικον και έτρωγε καπνιστό.

Πάσχα στην Αμερική: Επειδή η θρησκευτική σκηνή στην Αμερική κυριαρχούσε για πολύ καιρό η πουριτανική σκέψη (οι Πουριτανοί περιφρονούσαν την ιεροτελεστία), το Πάσχα ήταν στην αρχή μάλλον ένα μικρό γεγονός. Φαίνεται ότι η γιορτή έγινε δημοφιλής, όμως, στη διάρκεια του Εμφύλιου Πολέμου των Ηνωμένων Πολιτειών. Τόσο πολλές οικογένειες έχασαν τους αγαπητούς τους στη διάρκεια της σύρραξης εκείνης ώστε η γιορτή προτάθηκε σαν ένα μέσο που θα έφερνε παρηγοριά στους θλιμμένους.

Πασχαλινές Φωτιές: Οι Πασχαλινές φωτιές είχαν αρχικά απαγορευθεί από την εκκλησία γιατί αποτελούσαν ειδωλολατρικό συμβολισμό, λέει ο Γουάιζερ. (Σύνοδος του Μέινζ, 742 μ.Χ.) Ωστόσο, ο «Άγιος» Πατρίκιος εισήγαγε τη συνήθεια στην Ιρλανδία «να αντικαταστήσει τις ειδωλολατρικές ανοιξιάτικες φωτιές των Δρουίδων με ένα Χριστιανικό και θρησκευτικό φωτεινό σύμβολο του Χριστού . . . Αυτό το ανεκτό έθιμο έγινε τόσο δημοφιλές που τελικά οι πάπες το συμπεριέλαβαν στη λειτουργία της Δυτικής Εκκλησίας στα τέλη του ένατου αιώνα».—The Easter Book (Το Βιβλίο του Πάσχα), από τον Φράνσις Γουάιζερ Σ. Ι.

Πάσχα στην Ιαπωνία: Μια Καθολική γυναίκα ρώτησε μια Γιαπωνέζα καλόγρια γιατί δεν χρησιμοποιούσαν λαγουδάκια στη γιορτή του Πάσχα (που ονομάζεται Fukkatsu-sai, ή γιορτή της ανάστασης). Η απάντησή της ήταν: «Τι είναι αυτά; Έχουν καμιά ιδιαίτερη σημασία για το Πάσχα;»

Ένας πρώην Καθολικός λέει: ‘Το Πάσχα στην Ιαπωνία ήταν μια γιορτή λίγο πιο σοβαρή από ότι στις Δυτικές χώρες. Μετά τη Λειτουργία, παίρναμε βαμμένα αυγά, αλλά δεν μας είχε ειπωθεί η σημασία τους. Επίσης, στην εκκλησία οι σταυροί και άλλες εικόνες έπρεπε να καλυφθούν με μωβ ύφασμα στη διάρκεια της Σαρακοστής. Αλλά, την ημέρα του Πάσχα, τα καλύμματα αφαιρούνταν και συμβόλιζαν τη χαρά της ανάστασης’.

*** g86 22/5 σ. 11-14 Η Αλήθεια για τα Έθιμα του Πάσχα ***