Τα άγρια χόρτα ή αλλιώς το «φαρμακείο της φύσης» αποτελούν ένα τεράστιο κεφάλαιο στην παραδοσιακή ελληνική διατροφή. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν αποτελέσει θύματα ενός νέου τρόπου διατροφής, δυτικού τύπου, που κάθε άλλο παρά «φαρμακείο» μπορεί να χαρακτηριστεί. Σιγά σιγά όμως τα πράγματα αλλάζουν, οι οικονομικές ανάγκες των ανθρώπων στην Ελλάδα έχουν στρέψει ξανά το ενδιαφέρον στη μάνα γη. Είναι λοιπόν πρόσφορο το έδαφος για να επιστρέψουμε στη μισοξεχασμένη μας παράδοση, να απολαύσουμε τις γεύσεις που προσφέρει η ελληνική γη και να βελτιώσουμε σημαντικά τη διατροφή μας.
Τσουκνίδα, ραδίκια, ζωχός, μάραθος, σταμναγκάθι, αντίδια, σέσκουλο… και η λίστα συνεχίζεται. Είναι γεγονός ότι πάνω από 150 είδη άγριων χόρτων έχουν προσδιοριστεί στην ελληνική γη. Είναι στο χέρι μας λοιπόν να τα αξιοποιήσουμε για να πλησιάσουμε περισσότερο την ελληνική Μεσογειακή Διατροφή. Γιατί;
Η Μεσογειακή διατροφή ως ένα πρότυπο βασισμένο στην καθημερινή κατανάλωση φυτικών τροφίμων έχει ξεκάθαρα συνδεθεί με διάφορες παραμέτρους της υγείας όπως η μείωση του κινδύνου θνησιμότητας από καρδιαγγειακά, καρκίνο και νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως η νόσος Πάρκινσον και Αλτσχάιμερ, η μείωση του κινδύνου εμφάνισης στεφανιαίων επεισοδίων αλλά και η μείωση των ποσοστών εμφάνισης οστεοπόρωσης, ρευματοειδούς αρθρίτιδας, κατάθλιψης και συμπτωμάτων άσθματος.
Είναι, λοιπόν, εμφανές ότι η ένταξη τροφίμων που προσεγγίζουν το Μεσογειακό πρότυπο διατροφής όπως είναι και τα άγρια χόρτα μπορούν να αναβαθμίσουν σημαντικά την ποιότητα της διατροφής μας.
Το κύριο διατροφικό πλεονέκτημα των άγριων χόρτων είναι η περιεκτικότητά τους σε αντιοξειδωτικά συστατικά κυρίως φλαβονεοιδή και καροτενοειδή, προσδιορίζοντας κατά κύριο λόγο την πικρή τους γεύση. Η «πικράδα» αυτή στην πραγματικότητα αποτυπώνει την περιεκτικότητα τους σε συστατικά, που μέσα από πολυετείς έρευνες έχουν αποδειχθεί ιδιαιτέρως ωφέλιμα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Ο Ησίοδος προέτρεπε όλους τους συγχρόνους του να καταναλώνουν τσουκνίδα βρασμένη για να προστατευτούν απ’ όλες τις ασθένειες του έτους. Και όντως έτσι είναι, η τσουκνίδα περιέχει διάφορα στοιχεία όπως καφεϊκό οξύ, λυκοπένιο, β-καροτίνη, μηλικό οξύ που εμποδίζουν τη δημιουργία ελευθέρων ριζών προστατεύοντας έτσι τα κύτταρα και το DNA. Λόγω της διουρητικής της δράσης χρησιμοποιείται, ως ρόφημα, για την ανακούφιση συμπτωμάτων οιδήματος. Επιπλέον είναι πλούσια σε βιταμίνη Α και C, σίδηρο, κάλιο, μαγγάνιο, στοιχεία πολύτιμα για τον οργανισμό.
Και αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα… πληθώρα άγριων χόρτων έχουν συνδεθεί με την αντιμετώπιση διαφόρων καταστάσεων. Ο χυμός από ζωχό χρησιμοποιείται σε ασθένειες του ήπατος και του υπογαστρίου, ο χυμός από μάραθο μαζί με μέλι έχει παρατηρηθεί ότι δρα ευεργετικά στην αντιμετώπιση των οιδημάτων, το σταμναγκάθι χρησιμοποιείται για να καταπραΰνει τους πόνους στο στομάχι αλλά και στην αντιμετώπιση του έλκους στομάχου. Και αυτά είναι μόνο ένα μικρό δείγμα του «φαρμακείου» που έχουμε γύρω μας σε αφθονία.
Πώς μπορούμε να καταναλώσουμε τα άγρα χόρτα;
Ο πιο πατροπαράδοτος ίσως τρόπος προτρέπει τη χρήση των άγριων χόρτων μέσα σε πίτες. Οι χορτόπιτες μπορούν να αποτελέσουν ένα ισορροπημένο και πλήρες γεύμα και σίγουρα μια καλή συντροφιά στο Κυριακάτικο οικογενειακό τραπέζι. Και επειδή μπορεί ήδη να έχετε καταναλώσει πολύτιμο χρόνο στο πλύσιμο και την προετοιμασία των χόρτων, ένας τρόπος για να επιταχύνετε την προετοιμασία της πίτας είναι να χρησιμοποιήσετε έτοιμο κατεψυγμένο φύλλο υψηλής θρεπτικής αξίας.
Εναλλακτικά, μπορείτε να δοκιμάσετε gourmet σαλάτες με ωμά χόρτα συνδυάζοντάς τα με ξηρούς καρπούς και αποξηραμένα φρούτα για να «σπάσετε» λίγο τη στυφάδα και πικράδα των χόρτων.
Από την άλλη πλευρά, μπορείτε να τα εντάξετε στις μαγειρικές σας παρασκευές είτε με τη μορφή χορτόσουπας αλλά και συνδυαστικά στο μαγειρεμένο κρέας βάζοντας όλη την οικογένεια στη διαδικασία να τα καταναλώσει.
Σε κάθε όμως περίπτωση ο συνδυασμός των άγριων χόρτων μαζί με ελαιόλαδο, τυρί ή άλλη λιπαρή ύλη είναι απαραίτητος καθώς αυξάνει τη βιοδιαθεσιμότητα τους σε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.
Η «δύναμη» της φύσης είναι μεγάλη και ευτυχώς είναι γύρω μας! Μένει να την εκμεταλλευτούμε κατάλληλα αξιοποιώντας τις γνώσεις και τη φαντασία μας για να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στην υγεία και τη ζωή μας!
